Eftir stóru politisku øsingina í seinastuni um áhugan hjá USA fyri Grønlandi, hevur Mette Frederiksen, forsætisráðfrú, nú tosað við komandi amerikanska forsetan, Donald Trump.
Tað var í eini 45 minuttir langari telefonsamrøðu í dag.
Tað sigur Forsætismálaráðið í tíðindaskrivi.
Prátið hevur millum annað snúð seg um trygdina í Arktis.
- Í prátinum legði forsætisráðfrúan dent á týdningin av at styrkja trygdina í Arktis, og at danska kongaríkið er til reiðar at bera enn størri ábyrgd av hesum, stendur í tíðindaskrivinum frá forsætismálaráðnum.
Spurningurin um ognarrættin til Grønland hevur eisini verið umrøddur, har Mette Frederiksen, sambært forsætismálaráðnum, legði dent á egnu ávirkanina hjá grønlendingum.
- Í samrøðuni vísti forsætisráðfrúan til útsagnirnar hjá grønlendska landsstýrisformanninum, Múte B. Egedes, um at Grønland ikki er til sølu, og forsætisráðfrúan hevur ført fram, at tað er upp til Grønland sjálvt at taka avgerð um sjálvstýri, heldur hon fram.
Sambært forsætisráðfrúuni sjálvari var prátið millum tey bæði "beint fram". Tað sigur Mette Frederiksen við DR.
- Eg legði dent á, hvussu týðandi og góður sameindur vit eru frá danskari síðu, og at vit bara ynskja eitt, og tað er framhaldandi styrking av Vesturheiminum, herundir samstarv við amerikanarar, sigur hon við fjølmiðlarnar.
Áheitanina kemur eftir, at Donald Trump enn einaferð hevur sagt, at hann ynskir at tryggja amerikanska ognarrættin til Grønland.
Hann vil gera landið "stórt aftur" - eitt orðaspæl um hansara slagorð um at gera Amerika stórt aftur.
Harumframt noktaði Donald Trump á einum tíðindafundi at vísa aftur, at hann fer at brúka hernaðarligan ella búskaparligan tvingsil til at náa sínum máli.
Málið fekk stjórnina at kalla allar floksformenninar á fund í síðstu viku, har teir fingu kunning um diplomatisku átøkini hjá stjórnini fyri afturlatnum hurðum.
Í hesum sambandi segði Mette Frederiksen, at danska síðan hevði rætt hondina út til Trump-leguna til eina samrøðu.
Forsætisráðfrúan væntaði ikki at hoyra aftur frá Donald Trump, áðrenn hann varð settur í starv sum forseti 20. januar.
Uppkallið varð sostatt svarað skjótari enn væntað.
Í telefonsamrøðuni tosaði Mette Frederiksen eisini við Donald Trump um "danskar fyritøkur stuðla vøkstri og arbeiðsplássum í USA, og at ES og USA hava felags áhuga í styrktum handli."
Harumframt hava kríggið í Ukraina, støðan í Miðeystri og sambandið við Kina eisini verið umrødd, stendur í fráboðanini.
Forsætismálaráðið leggur dent á, at forsætisráðfrúan og komandi forsetin eru samd um at halda fram við samrøðuni.
/Ritzau/
