Bæði í mun til trygd og búskap, so er tað "sera lítið", sum amerikanarar ikki kunnu náa í Grønlandi, um teir vilja tað.
Tað sigur fyrrverandi sosialdemokratiska forsætisráðfrúan, Helle Thorning-Schmidt, í samrøðu við CNN.
- Eg eri vís í, at grønlendska fólkið vil virðismeta at samstarva við amerikanarar í Grønlandi, eisini um búskaparligar trupulleikar. So vinarliga sessist við samráðingarborðið, sigur hon.
Amerikanski forsetin, Donald Trump, hevur fleiri ferðir víst áhuga fyri, at Grønland gerst partur av USA - millum annað av orsøkum sum "altjóða trygd".
Í gjár segði Trump við NBC News, at "vit fara at fáa Grønland."
Dagin fyri fanst varaforsetin J.D. Vance at átøkunum hjá Danmark í mun til Grønland, sum er partur av danska ríkisfelagsskapinum.
Hetta hendi á ferð í Grønlandi, har hann vitjaði amerikansku hernaðarstøðina Pituffik Space Base - millum annað saman við konu síni, Usha Vance.
Í samrøðuni við CNN verður Thorning-Schmidt spurd, hvussu hon reagerar uppá "hetta slagið av retorikki" úr USA.
Her svarar hon millum annað, at tosið um, at Danmark er ein ringur sameindur, er "eitt sindur háðandi".
- Vit hava staðið lið um lið við USA í áratíggju. Vit hava verið útsent við USA. Vit hava veteranar, sum hava verið undir amerikanskari leiðslu, sigur fyrrverandi forsætisráðfrúan.
Harumframt stendur, at Danmark framhaldandi fer at vera ein "sera tættur sameindur" við USA.
Í samrøðuni nevnir hon eisini, at einki forðar fyri, at USA kann útbyggja seg hernaðarliga og seta fleiri støðir á stovn í Grønlandi, um tað er ynski av amerikanskari síðu.
Eitt slíkt tiltak, heldur hon, vildi verið stuðlað av bæði grønlendska og danska fólkinum.
- So ironiin er, at tað er sera lítið, sum amerikanarar ikki kunnu gera í Grønlandi beint nú uttan at tosa um at yvirtaka Grønland, sigur Helle Thorning-Schmidt.
Undir vitjanini í Grønlandi fanst varaforsetin J.D. Vance at Danmark og segði millum annað, at Danmark "ikki hevur fyglt við".
- Okkara boðskapur til Danmarkar er sera einfaldur: Tit hava ikki gjørt eitt gott arbeiði fyri fólkið í Grønlandi, segði Vance í røðu.
Hann segði eisini, at "vit virða sjálvsavgerðarrættin hjá grønlendingum".
Í samrøðuni sigur Helle Thorning-Schmidt, at "Grønland hoyrir til inuittunum og grønlendska fólkið" og at tað er partur av "Kongaríkinum Danmark".
- Eg sigi ikki, at Danmark hevur gjørt alt rætt í mun til Grønland, men lat okkum seta okkum niður og tosa um tað, sigur hon.
Helle Thorning-Schmidt var forsætisráðfrú frá 2011 til 2015. Tá var Barack Obama í Hvítu Húsunum.
/ritzau/
